Borsa İstanbul bünyesinde işlem gören Vadeli İşlem ve Opsiyon piyasalarının önemli bir finansal varlığı ise opsiyon sözleşmeleridir. Opsiyon sözleşmeleri, Türk yatırımcının yeni yeni aşına olduğu türev ürün olmakla birlikte küresel piyasaların etkin finansal enstrümanları arasındadır.
Finans piyasalarının önemli bir dolgu finansal varlığı olan opsiyon ise Türk yatırımcı için opsiyon nedir, opsiyonda işlem yapmanın dezavantajları ve avantajları nelerdir, opsiyonda nasıl işlem yapılır, opsiyon sözleşmelerinde hangi piyasada hangi aracı kurumla çalışmalı gibi birçok bilinmeyeni de berberinde getirir.
Opsiyon sözleşmelerinde yatırım yapmak isteyen yatırımcılar için ilk olarak opsiyon sözleşmeleri nedir sorusunu cevaplamaya çalışalım.
Opsiyon sözleşmeleri nedir?
Opsiyon sözleşmeleri öncelikle VİOP’ta işlem gören vadeli türev bir varlıktır. VİOP sözleşmeleri Borsa İstanbul’un sitesinde yer alan tanımı ile iki taraf arasında yapılan ve alıcıya, ödeyeceği belli bir tutar (opsiyon primi) karşılığında belirli bir vadede bugünden belirlenen fiyattan (kullanım fiyatı) opsiyona dayanak teşkil eden malı, kıymeti veya finansal göstergeyi satın alma veya satma hakkı tanıyan, satıcıya da alıcının bu sözleşmeden doğan hakkını kullanması durumunda sözleşmeye konu olan malı, kıymeti, veya finansal göstergeyi alma satma veya alma yükümlülüğü getiren sözleşmelerdir.
Opsiyon sözleşmesinin oluşmasını sağlayan unsurları biraz sadeleştirerek tanımı daha kolay hale getirelim. Öncelikle şu unsurların olması gerekir
-Belirli bir mal, kıymet ya da finansal gösterge
-Belirli bir vade de ya da belirli vade
-Bugünden sözleşmenin fiyatının belirlenmesi gerekiyor
-Opsiyon sözleşmesini kullanma fiyatı olan opsiyon priminin belirlenmiş olması
-Opsiyonu alma ya da satma hakkı vermesi
-Opsiyonu alma ya da satma yükümlülüğünü içermesi
Bu çerçevede opsiyon sözleşmesi yukarıda saydığımız unsurları içeren sözleşmelerdir.
Opsiyon sözleşmelerinin vadeli sözleşmelerden farkı
Opsiyon sözleşmeleri sözleşmenin içerdiği unsurlar ve işlem kuralları açısından birçok noktada benzerlik içerse de temel farkı opsiyon primi ödeyen yatırımcıya vazgeçme hakkı vermesidir.
Opsiyon sözleşmesinde iki taraf vardır. Bir taraf uzun pozisyon (long-alım) diğer taraf kısa(short-satım) pozisyonu taşımaktadır.
Uzun (long) taraf; sahibi opsiyon primi karşılığında opsiyonu kullanan bununla birlikte opsiyon primi hariç herhangi bir risk taşımayan taraftır. İsterse opsiyon hakkını kullanmaktan vazgeçebilir
Kısa (short) taraf; Opsiyon sözleşmesini satan taraftır dolayısı ile vadeye kadar ya da vade tarihi içinde opsiyon haklarını yapmakla yükümlüdür. Short taraf risk taşır bu sebeple de teminat istenir.
Opsiyon sözleşmeleri ve türleri
Opsiyon sözleşmeleri alım ve satım opsiyonları olmak üzere iki çeşittir.
Alım Opsiyonu; sözleşmeyi alan tarafa belli bir vadeye kadar veya vadede, belirli bir miktarda bir malı, kıymeti veya finansal göstergeyi belirli bir kullanım fiyatından alma hakkı verir.
Satım opsiyonu: Sözleşmeyi alan tarafa belli bir vadeye kadar veya vadede, belirli bir miktarda bir malı, kıymeti veya finansal göstergeyi belirli bir fiyattan satma hakkı verir.
Opsiyon sözleşmelerinde daha fazla bilgi edinmek ve avantajlı işlem yapmak için sektörün ödüllü ve lider kurumu GCM VİOP müşteri temsilcilerinden bilgi alabilir, web adresi www.gcmyatirim.com.tr/viop adresiniz ziyaret edebilirsiniz.